Türkiye’de Boşanmalarda Mal Paylaşımı ve Velayet: Yabancı Uyruklular İçin Hukuki Rehber

1. Giriş

Türkiye’de boşanma davaları, yalnızca evlilik birliğinin sona ermesi değil; aynı zamanda mal paylaşımı ve velayet gibi önemli hukuki konuları da içerir. Özellikle yabancı uyruklu kişiler için Türkiye’de boşanma süreci, milletlerarası özel hukuk kuralları nedeniyle daha karmaşık olabilir. Bu yazıda, boşanmalarda mal paylaşımı ve velayet konularını Türk hukuku çerçevesinde ele alacak, ayrıca Türkiye’de boşanacak yabancılar için hukuki bilgilendirme yapacağız.

2. Boşanmalarda Mal Paylaşımı

2.1 Yasal Mal Rejimi

Türk Medeni Kanunu’na göre 2002 yılından bu yana geçerli olan yasal mal rejimi “edinilmiş mallara katılma rejimi”dir.

• Evlilik süresince edinilen mallar paylaşılır.

• Evlilikten önce sahip olunan mallar, miras veya bağış yoluyla kazanılan mallar ise kişisel mal sayılır.

• Boşanma davası açıldığı anda mal rejimi sona erer ve paylaşım süreci başlar.

2.2 Uygulamada Mal Paylaşımı

Mal paylaşımı davası boşanma davasından bağımsız açılabilir. Örneğin, evlilik süresince edinilen bir taşınmazın değeri üzerinden tarafların katılma alacağı hesaplanır.

2.3 Yabancı Uyruklular İçin Mal Paylaşımı

• Ortak millî hukukları varsa o uygulanır.

• Ortak millî hukuk yoksa, tarafların ortak mutad mesken hukuku, o da yoksa Türk hukuku geçerli olur (5718 sayılı MÖHUK m.15).

• Türkiye’de yaşayan yabancı eşler için çoğunlukla Türk hukuku uygulanmaktadır.

3. Boşanmalarda Velayet

3.1 Çocuğun Üstün Yararı İlkesi

Velayet, çocuğun korunması, eğitimi ve temsilini kapsar. Boşanma halinde hakim, çocuğun üstün yararı ilkesine göre karar verir. Küçük yaşlardaki çocukların velayeti genellikle anneye verilse de, çocuğun yaşı ve görüşü de dikkate alınır.

3.2 Velayet ve Nafaka

• Velayet kendisine verilmeyen ebeveynin kişisel ilişki kurma hakkı vardır.

• Çocuğun ihtiyaçları doğrultusunda, diğer ebeveyn iştirak nafakası ödemekle yükümlüdür.

3.3 Yabancı Uyruklular İçin Velayet

• Çocuğun mutad meskeni Türkiye ise, Türk mahkemeleri velayet konusunda yetkilidir.

• Türkiye’de verilen velayet kararının yurtdışında geçerli olabilmesi için ilgili ülkede tanıma/tenfiz davası açılması gerekebilir.

4. Yabancı Uyrukluların Türkiye’de Boşanma Süreci

4.1 Yetkili Mahkeme

Türkiye’de boşanma davası, eşlerin yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi’nde açılır. Yerleşim yeri yoksa davalının Türkiye’deki son adresi yetkilidir.

4.2 Uygulanacak Hukuk

• Tarafların ortak millî hukuku önceliklidir.

• Ortak millî hukuk yoksa, birlikte yaşadıkları yerin hukuku; o da yoksa Türk Medeni Kanunu uygulanır (MÖHUK m.14).

4.3 Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması

Yurt dışında verilen boşanma kararlarının Türkiye’de geçerli olabilmesi için tanıma ve tenfiz davası açılması gerekir. Bu işlem yapılmadan yabancı boşanma kararları Türkiye’de hüküm doğurmaz.

5. Sonuç

Türkiye’de boşanma davaları, özellikle mal paylaşımı ve velayet konularında hassas hukuki süreçler içerir. Yabancı uyrukluların boşanma davaları ise milletlerarası özel hukuk hükümleri nedeniyle daha dikkatli yürütülmelidir. Hak kaybı yaşamamak için bu süreçlerde uzman bir boşanma avukatından destek alınması büyük önem taşır.